„Ај шо лафиш“ – книга со фрази и зборови на гивгилијски дијалект

29.03.2022 Mart Vtornik

Во Народниот театар во Гевгелија, во организација на Градската библиотека „Гоце Делчев“, викендов, се одржа промоција на најновата, четврта по ред книжевна рожба „Ај шо лафиш“ на Стефче Стефанов, издадена 2020 година. Беше тоа своевидна литературно-музичко едукативна вечер посветена на книгата, за која Стефче ќе рече дека претставува вистински учебник по историја, запишани фрази и изрази кои останале во колективната меморија на луѓето од ова поднебје, и кои и ден-денес се употребуваат.

Дали знаете што значат зборовите: Aресе, Ава, Дрофла, Ѕастра, Јајго, Куркудак, Љољо, Миндиљка, Фљонго… Од ова книжуле, читателот, кој не е од Гевгелија, дознава она што не го знае, на пример дека „галиник тиквеник“ да ти било разгалено дете, „гиниш си ја тере“, на скопски би било баш му е гајле, а „на ст п’н’гон“ значело згора на се.

Промотор на книгата беше Лилјана Пецова-Илиеска, која, специјално за оваа прилика, дојде од Скопје и во една лежерна атмосфера, која прилегаше повеќе на седенка со лаф муабети и песни, искрено му кажа на својот пријател Стефанов дека книгата „Ај шо лафиш“ не е само негова туку е на сите гевгеличанки и гевгеличани.

„Кога ја читам книгата“, рече Лилјана, „јас не ги гледам само зборовите, јас ја гледам тета, вујче, мојата комшивка, ги гледам луѓето кои сè уште ги паметам и ги слушам како говорат на овој наш, специфичен дијалект.

Авторот, Стефчо Стефанов, пак, прочита една негова наградена песна, составена исклучиво од фрази и зборови на гивгилијски дијалект, изведе необично конципирано толкување на некои зборови и фрази кои ги преведе на литературен македонски јазик, за што одлична асистенција имаше во неверојатниот забавувач Дејан Малзарков и еден обичен далечински управувач.

И, бидејќи, како што напиша Стефчо пред настанот на својот фејсбук-профил, „лесно е да кажам фала, ама тежат толку фалби“, да не му биде тешко, овој пат фалбите ќе одат на сметката на неговите баба и дедо. Тие се директните виновници што постојат двете негови книги, „Гевгелексикон“ и „Ај, шо лафиш“, оти како мал тој не одел во градинка, туку млекото го пиел во нивно друштво и вредно ги помнел сите зборови и фрази кои тие ги употребувале во секојдневниот говор.

Шлаг на оваа гивгилијска вечер дадоа членовите на групата „Апсаздан“, во друштво со Коце, кои изведоа неколку песни на гивгилијски дијалект, меѓу кои и Тики, така, тука, Бат Коле, и Ти (на текст на Стефчо).

„Путуљум, путуљум“, Стефчо одлично си ја завршил својата работа, остава уште едно дело кое некои идни генерации, заедно со „Гевгелексикон“ научно ќе го истражуваат и проучуваат, и сега тој ич не са с’к’лдисаве, го гледам капта „на јан си ја ставил“, ги заборавил сите маки низ кои морал да помине додека ја пишувал оваа книга. И, на крајот, во книгата постои објаснување за зборовите споменати во овој текст, па така аресе е допаѓа, ава – свеж воздух, клима, дрофла – жена озборувачка, ѕастра – рано наутро, јајго – еве го, куркудак – главен петел, фраер,

Љољо – неспретен човек, миндиљка – џебно марамче, фљонго-машна,прцла…

(Љ. А.)